Kişinin yüzünde kısmi hareketsizliklere maruz kalması durumuna yüz felci denmektedir. Bu hareketsizliğin nedeni ise yüze beyinden uyarı getiren fasiyal sinir liflerinin hasar görmesidir. Bu hasarın sonucunda da yüz felci denilen rahatsızlık ortaya çıkmaktadır. Ortaya çıkışında belirli faktörler olmamakla birlikte, ne kadar zaman diliminde ortaya çıktığı durumu da kişiden kişiye farklılıklar göstermektedir. Aniden oluşan bu rahatsızlık uzun süreli bir aşama sonucunda da ortaya çıkabilir. Genellikle yüzün bir tarafında sinirlerin hasar görmesi ile oluşan felç bazen de yüzün iki tarafında da varlığını gösterebilir. Yüz felcinin geçirilme sebebine bağlı olarak da iyileşme süresi değişkendir. Bu rahatsızlığı geçiren kişilerin yüzlerinde bulunan kaslarda zayıflıklar ve sarkıklar meydana gelir.
Yüz Felcinin Oluşma Nedenleri Nelerdir?
Yüz felcinin oluşma sebeplerine örnek olarak; beyin damar tıkanıklığı, kafa travması, baş-boyun tümörleri, yüz sinirinde zedelenme gibi birçok farklı faktör neden olmaktadır. Bu nedenlerden en yaygın olanı Bell paralizisi adı ile anılan klinik durumdur. Felç geçiren kişide sadece yüzün bir tardında hasar oluşmuştur. Bu felcin neden gelişmesi aniden olmuştur ve nedeni belli değildir. Kesin olarak sebebi tümör veya travma demek doğru değildir. Yüzde bulunan sinirlerde meydana gelen ödemler doğrultusunda sıkışan kemik yapıları ile ortay çıkar. Bu durum Fasiyal sinirin viral enfeksiyonu ile ilgili de denilebilir. Bell paralizisine bağlı olarak gelişen yüz felçlerinin genel olarak iyileşme süresi altı ay civarında olduğu bilinmektedir.
Yüz felcinin başka bir nedeni olarak ise inme örnek verilebilir. Ciddi bir neden olarak ele alına inme, beyinde hasar gören yüz kaslarının yüzde felç oluşumuna neden olmuş halidir. İnme ile oluşan yüz felcinin gelişmesinde yüzdeki sinirlerle doğrudan bir hasar meydana gelmemiştir. İnmeye neden olacak beyin hücresinde oluşan hasarların nedenlerine oksijen eksikliği ve kanama nedeniyle oluşan aşırı basınç neden olarak gösterilebilir.
Yüz felcinin meydana gelmesinde yukarıda verilen nedenler dışında farklı birçok neden daha ele alınabilir;
- Kişinin kafatasında meydana gelen kırığı ve beyin hasarı,
- Başta veya boyun kısmında oluşan tümörler
- Yüzde oluşan yaralanmalar,
- Orta kulakta oluşan enfeksiyona bağlı olarak,
- Lyme hastalığı,
- Ramsay-Hunt Sendromu,
- Omuriliği ve beyni etkileyen Guillain-Barré ve multipl skleroz sendromu gibi otoimmün hastalıklar,
- Cerrahi nedenler,
- Yüz kaslarının anormal gelişimi,
- Doğuştan gelen sendromlar,
- Doğumda oluşan travma
Yüz Felcinin Belirtileri Nelerdir?
Kişiden kişiye değişen birçok belirtisi olan felç ortaya çıkmadan önce kişinin vücudunda genel olarak hissizleşme ve ağrı, uyuşma gibi belirtiler ile meydana gelir.
Bell paralizisi yüz felci belirtileri arasında şunlar gösterilebilir;
- Yüz felcini geçiren bölgenin bulunduğu kısımda göz kırpma, göz kapaklarını bir araya getirme gibi eylemler gerçekleştirilemez veya çok zor gerçekleştirilir.
- Felcin gerçekleştiği tarafta alın kırıştıramama ve hareket kısıtlaması. Alındaki çizgilerin kaybı.
- Gözde kuruluk ve azalmış gözyaşı
- Yemek yemede zorluk, ağızda meydana gelen sarkma eğilimi,
- Kişinin istemsizce yüzünde hareketler gerçekleştirmesi,
- Konuşmada ve kelime telaffuzunda zorluk,
- Ağızda meydana gelen aşırı salya oluşumu,
- Yemek yemede gözle görülür zorluk,
- Yüzde uyuşukluk, karıncalanma hissi ve şiddetli olmakla birlikte sürekli bir ağrı hali,
- Baş ve boyun kısmında ağrı,
İnmeye Bağlı Olarak Meydana Gelen Yüz Felci Belirtileri;
BU felç türünde de genellikle Bell paralizisinde görülen belirtilerin aynıları gözlenmektedir. Fakat Bell paralizisinden daha fazla belirtileri de mevcuttur. Bunlara örnek olarak aşağıdaki belirtiler verilebilir.
- Bilinçte meydana gelen değişiklikler,
- Kafa karışıklığı ve dikkatsizlik,
- Baş dönmesi,
- Kişinin dengesinde meydana gelen bozukluklar,
- Denge kontrolünün sağlanamaması,
- Görmede meydana gelen sorunlar,
- Vücudun bir tarafının diğer tarafına göre daha kuvvetsiz olması,
Bu iki felç türünün birbirinden farklı olarak ayırt edici yönü ise İnmeye bağlı yüz felci geçiren hastalarda Bell paralizisinin aksine etkilenen taraftaki göz kırpma ve alın kırıştırma yeteneğinin bozulmamasıdır.
Yüz Felci Tanısı Nasıl Koyulmaktadır?
Doktor tarafından yapılan müdahalede, felç geçiren kişide, göz kırpma, kaş kaldırma, gülümseme, kaşları çatma gibi mimikler yapmasını gibi semptomlar incelenir. Vücuttaki kaslar incelenerek değerlendirme yapılır. Sağ ve sol elin bir cisme aynı anda baskı yapması ile güç kontrolü sağlanır. Bu bulguların dışında elektromiyografi ve MRG, BT gibi görüntüleme taramaları ve kan testleri yapılarak da sonuca varılır. Bu testler aracılığı ile de yüz felcinin ortaya çıkmasında etkili olan nedenler ortaya koyulur.
Yüz Felcinin Tedavisi Nasıl Yapılır?
Meydana geliş nedeni ile farklılık gösteren yüz felcinin öncelikle ortay çıkış nedeni belirlenir ve buna göre de bir tedavi şekli belirlenir.
Bell paralizisine bağlı felci geçiren hastalarda tedaviye bağlı veya tedavi olmadan da genel olarak iyileşme gösteren sonuçlar vermektedir. Fakat tam iyileşme meydana gelmesi için de ağız yoluyla kullanılan prednizon, steroidlerin ve antiviral gibi ilaçlar kullanılır.
Tamamen iyileşmeyenler için, tamamen kapanmayan göz kapaklarının düzeltilmesine veya çarpık gülümsemenin düzeltilmesi için plastik cerrahiden yardım alınabilir. Bütün bu tedavi yöntemlerinin dışında ise fizik tedavi de kalıcı bir hasar oluşma riskine karşı önemli bir rol oynayarak kasların iyileşme hızını ve hasarlı kalma oranını azaltır. Yüz felci geçiren hastalarda en büyük tehlike daima gözdedir. Çünkü göz kapaklarının kapanması tamamen engellenir ve kişi uyurken dahi göz kapaklarını kapatamaz bu nedenle de göz pedi kullanmak zorunda kalır. Uzun süreli kullanımlarda cildi de tahriş eden bu ped olmadan da göz daima açık kaldığı için kurumakta ve göz mikrop kapmaktadır.
En büyük hasarı kornea almaktadır diyebiliriz. Yüz felci geçiren kişiler, hastalık boyunca sık sık suni gözyaşı ile gözlerinde oluşan kuruluğu gidermeye çalışırlar. Bazen de şeffaf bir aparat yardımı ile nem olanağı sağlanmaktadır. İnmeye bağlı yüz felci tedavisi ise felçten önce inme tedavi edilmelidir. Yeni gelişen inmede oluşan pıhtılara tedavi uygulanır. Daha fazla hasar oluşmaması için ilaç tedavisine başlanır. Oluşan hazarın ve inmenin kalıcı olmaması için erken tedavi ve tanı oldukça önemlidir.
Diğer nedenlerden kaynaklanan yüz felci geçiren hastalarda da tedavi olarak ameliyatla zarar gören sinirler ve kaslar düzeltir. Eğer tümör gibi daha ciddi sebeplerden meydana gelen bir yüz felci ise de hastanın da bilgi ve onayı ile oluşan tümör çıkartılır. Göz kapağının açık kalma sorununa ise cerrahi müdahaleler ile tedavi yöntemleri uygulanır.
Yüz Felci Nasıl Geçer?
Yüz felci tanısı koyulan hastalar, doktor kontrolü ile tıbbi bir süreçten geçerler. Bu tıbbi sürecin dışında on veya on iki seanslık akupunktur tedavisi uygulanması da erken iyileşmeye oldukça faydalıdır. Kişinin stresten, sinirden, yorgunluktan ve uykusuzluktan olabildiğince uzak durması gerekmekle birlikte oldukça sağlıklı ve vitamin değeri yüksek besinler tüketmesi de iyileşme sürecini olumlu yönde etkileyen faktörler arasında gösterilmektedir. Yüzünün şekil olarak değişmesi ve kişinin yüzünü hareket ettirememesi gibi durumlara karşı psikolojik olarak çöküntüler yaşaması ve depresyon eğilimi göstermesi gibi olaylarda muhtemeldir. Psikolojik olarak kendisini durumun geçebilen bir hastalık olduğuna ikna etmesi gerekmektedir.
Sağlık hakkında daha fazla makale için Alokasko.com Sağlık sayfamızı takip edebilirsiniz.
