Sigortanın türlerinde geçmeden sigorta kelimesini incelemekte fayda olacaktır. Sigortacılık, genel olarak hayat sigortaları ve hayat dışı sigortalar olmak üzere iki temel bölümden oluşmaktadır. Hayat dışı sigorta dalları yangın, kaza, nakliyat, mühendislik ve tarım sigortalarından oluşmaktadır. Hayat dışı sigortalar genel olarak “zarar sigortaları”, hayat sigortaları ise “meblağ sigortaları” olarak adlandırılır. Zarar sigortalarında; fertlerin karşılaşabilecekleri rizikoların gerçekleşmesi sonucunda oluşan zararlar tazmin edilir. Zarar sigortalarında amaç sadece sigorta edilen rizikonun gerçekleşmesi sonucunda ortaya çıkan zararın tazmini olduğu halde meblağ sigortasında amaç belli bir paranın ödenmesidir. Gelelim kasko konusuna.. Gün geçtikçe araç sayısı çoğalmakta ve buna bağlı olarak da trafik kazaları artmaktadır. Bu durum motorlu araç sahiplerini kendilerini güvence altına alan kasko sigortası yapmaya yöneltmiştir. Kasko sigortası günümüzde en yaygın sigorta türleri arasında yer almaktadır.
Aşağıda hayat ve hayat dışı sigortaları belirtilerek genel bir bilgilendirme yapılacaktır. Sigortanın türlerini detaylı irdelemeye başlayalım;
Hayat sigortaları ve sigortanın türleri
Hayat sigortalarının ortaya çıkışı, sigortalının vefatı halinde geride kalan yakınlarının yaşamlarını sürdürebilmeleri için belli bir meblağının bu yakınlarına ödenmesi şeklinde olmuştur. Bireylerin gereksinimlerinin veya bakmakla yükümlü oldukları kişilerin yükümlülüklerinin farklı olması nedeniyle çok değişik biçimlerde hayat poliçesi düzenleme olanağı bulunmaktadır. Daha öncede belirtildiği gibi sigortacılık fon biriktirmek ve geliştirmek için ortaya çıkmıştır. Şu an dünyada sigortacılık faaliyetlerinden toplanan primlerden oluşturulan fonların yarısından çoğu hayat sigortaları sonucunda toplanan primlerden oluşmuştur. Hayat sigortalarını başlıca dört ana grupta toplamak mümkündür.
Süreli Hayat Sigortaları
Sigorta poliçesi belirli bir süre için düzenlenir ve ancak sigortalının o süre içinde ölmesi halinde sigortacının tazminat yükümlülüğü doğmaktadır. Bu poliçe kapsamı çok kısıtlı olduğu için düşük primle satın alınabilir. Genellikle uzun süreli borçlarda, borçlunun yaşamını güvence altına almak için kullanılmaktadır.
Yaşam Boyu Hayat Sigortaları Bu poliçeler, sigortalının ölümü halinde ödeme yapılmasını öngören poliçelerdir. Yaşam boyu hayat sigortalarında kısa süreli sigortaların aksine sadece kısa vadede değil, uzun vadede de tazminat ödemesi yapılır. Burada önemli olan, ölüm yaşını isabetli bir biçimde öngörerek, alınacak primi ona göre saptamaktır. Bu poliçeler daha çok veraset ve intikal vergilerinin karşılanması amacıyla yapılır.
Süre ve/veya Ölüme Bağlı Hayat Sigortaları
Sigorta bedelinin, sigortalı kişinin belirli bir yaşa varması ya da bu arada ölümü halinde ödenmesini ön gören poliçelerdir. Bu tip poliçelerde sigortalı belirli bir süre sonunda hayatta kalmış ise sigorta meblağını süreli ve yaşam boyu sigortaların aksine kendisi de elde edebilmektedir.
Yıllık Gelir Esaslı Hayat Sigortaları
Bu uygulama yıllar boyu ödenen primlere karşılık belirli bir dönem sonunda toplu bir meblağ alınmasını öngören klasik hayat sigortalarının tam tersidir. Burada, toptan ya da birkaç taksitle ödenen toplu meblağ karşılığında, sigortacı belirli bir süre ya da yaşam boyu ilgili kişiye yıllık bir ödemede bulunmayı kabul eder. Ancak yıllık gelir esaslı hayat sigortaları 2003 yılının aralık ayında bireysel emeklilik sisteminin yürürlüğe girmesiyle birlikte eski geçerliliğini tam olarak koruyamamıştır.
Hayat Dışı Sigortalar
Hayat dışı sigortalar bireylerin, sahip oldukları malları ve mal varlıklarını koruma ihtiyaçlarından dolayı ortaya çıkmıştır. İlk ortaya çıkışları nakliyat sigortası şeklinde olmuş daha sonra yangın sigortaları rağbet görmüş ve artan riskler karşısında diğer hayat dışı sigortaları da kullanılmaya başlanmıştır. Aşağıda hayat dışı sigorta branşları genel olarak incelenecek ve kapsamları hakkında bilgiler aktarılacaktır.
Yangın Sigortaları Bu sigorta ile yangının, yıldırımın, infilakın veya yangın ve infilak sonucu meydana gelen duman, buhar ve hararetin sigortalı mallarda doğrudan neden olacağı maddi zararlar, sigorta bedeline kadar temin edilir. Aşağıdaki haller ve dolayısıyla meydana gelen zararlar sigorta teminatının dışındadır. Fakat ek sözleşme ile bu şartlara ve ilişik etkilere göre bu teminat kapsamı içine alınabilirler.
• Grev, lokavt, kargaşalık, halk hareketleri
• Terör
• Deprem ve yanardağ püskürmesi Yangın ve infilak sonucunda meydana gelmediği halde aşağıdaki haller dolayısıyla meydana gelen zararlar ek primle teminat kapsamı içinde yer alabilir.
Teminat kapsamı içine alınabilecek rizikolar aşağıda sıralanmıştır:
•Kar ağırlığı
• Sel ve su baskını
• Yer kayması
• Fırtına
• Dahili su
• Duman
• Taşıt çarpması
• Kötü niyetli hareketler
İşyerleri için yangın sigortalarının doğal bir uzantısı olan kar kaybı sigortasını da yangın sigortasının içinde incelenmesi önem haiz eder. Özellikle 11 Eylül 2001 terör saldırıları sonucu ikiz kulelerde bulunan firmalara sigorta şirketlerince milyon dolarlar boyutunda kar kaybı ve iş durması tazminatı ödenmiştir.
Bu da göstermiştir ki gerçekleşen bir terör eylemi sonucu meydana gelen hasar sadece sigortalı objenin tazmin edilmesi ile sınırlı kalmamakta, uğranılan kar kaybı ve iş durması zararları için de büyük miktarlarda tazminat ödenmektedir. Herhangi bir işyerinin yangın sonucu hasarlanması halinde, işletme, çalışmalarına kısmen ya da tamamen ara vermek zorunda kalabilir veya hasarın giderilmesine kadar daha çok masrafla daha az iş yapabilir. Kaybolan ve yapılan ek masraflar kar kaybı poliçesinin konusunu oluşturmaktadır. Kar kaybı sigortaları günümüzde küreselleşen piyasa şartlarıyla orantılı olarak gittikçe gelişmektedir. Sigortanın türlerinde ikinci temel başlığa bakalım;
Kaza Sigortaları
Sigortanın türleri kısmında ikinci başlığımız kaza sigortalarıdır. Kaza sigortalarını birçok şekilde sınıflandırmak mümkündür. Kaza sigortaları aşağıda; motorlu kara araçları sigortaları, can sigortaları, hırsızlık sigortaları, cam kırılması sigortaları, hukuki sorumluluk sigortaları, uçak sigortaları ve zorunlu sigortalar alt başlıkları ve bu başlıklara ait sınıflandırmalar şeklinde yer almaktadır.
Motorlu Kara Araçları Sigortaları
• Kasko sigortaları
• Mali sorumluluk sigortaları
• Yeşil kart ii. Can Sigortaları
• Ferdi ve grup kaza sigortaları
• Motorlu kara araçlarının sürücüsü, muavini ve araçta seyahat eden yolcularının koltuk ferdi sigortası
• Uçak yolcularının ferdi kaza sigortası
• Profesyonel futbolcuların ferdi ve grup kaza sigortası
Hırsızlık Sigortaları
• Meskenlerde bulunan zati ve ev eşyasının hırsızlığa karşı sigortası
• Ticarethanelerde bulunan ticari emtianın hırsızlığa karşı sigortası
• Yazıhane, banka ve müessese büroları, muayenehaneler ve laboratuarlarda bulunan demirbaşların hırsızlığa karşı sigortası
• Kasa ve muhteviyatının hırsızlığa karşı sigortası
• Taşınan para ve kıymetli evrakın hırsızlığa karşı sigortası
• Emniyeti suistimal sigortası
Bu yazımızda size sigortanın türlerinden bahsetmeye çalıştık. Özetle sigortanın türleri iki ana hat üzerinde oluşmuştur. Sigortanın türlerini bu iki ana hat üzerine oturttuktan sonra sigortanın türlerindeki yardımcı başlıklara değindik.
